Landgebruik
De Gelderse Poort is vormgegeven door de invloed van de rivieren. Dijkdoorbraken, overstromingen, erosie of afzet van zand, grind of klei hebben allemaal invloed gehad op het huidige landschap en landgebruik. Het huidige landgebruik van het gebied bestaat uit een mix van landbouw, industrie en natuur. Staatsbosbeheer bezit een groot deel van de uiterwaarden: Millingerwaard, Ooijpolder, Gendtse waard, Klompenwaard, Loowaard, Lobberdensche waard, Tolkamerdijk en de Rijnstrangen. De focus op deze gebieden ligt op de natuurlijke processen. Hier heeft de rivier vrij spel en de loslopende paarden en runderen vormen een gevarieerd patroon van graslanden, ruigten en ooibossen, waar men vrijwel overal mag komen.
​
Het landgebruik in de omgeving van Fort Pannerden met landbouw, defensie, natuur en waterbeheer in één foto.
Naast de natuurgebieden vind je ook landbouwgronden. De vruchtbare rivierkleibodems in de uiterwaarden maken het aantrekkelijk voor snelgroeiende gewassen zoals maïs en suikerbieten. Hoofdzakelijk wordt er gras verbouwd in de vorm van weide of hooiland, omdat gras overstromingen van de rivier kan doorstaan. Deze liggen met name in de stroomluwe delen van de uiterwaarden, bijvoorbeeld Geitenwaard. Dit landschap is karakteristiek vanwege de openheid en de oude verkavelingspatronen. Ook zijn er op veel plekken in de uiterwaarden klei en zand afgegravingen voor de fabricage van bakstenen en dakpannen in de nabije steenfabrieken. Deze afgravingen worden vervolgens aan de natuur gegeven.
​
Veldnamen
Het gebruik van veldnamen vind je over de hele wereld, vaak met dezelfde betekenis. Dit omdat ze heel letterlijk impliceren wat ermee bedoeld wordt. Zo heb je in Drenthe Coevorden in het Verenigd Koninkrijk Oxford en in Turkije Bosporus. Alle drie de plaatsnamen bestaan uit twee woorden, koe en vorden. Bij alle 3 ligt de oorsprong van de plaats in het feit dat er een doorwaadbare plaats aanwezig is voor koeien. Dit zijn natuurlijk globale voorbeelden, maar op elk schaalniveau zijn “globale” voorbeelden tot hele lokale voorbeelden aanwezig.
Zo ook in de omgeving van het Fort Pannerden, waar in de loop der jaren veel veranderd is. Hiervan zijn sommige objecten of gebieden volledig verdwenen. Andere gebieden zijn nog volledig/deels zichtbaar en sommige elementen zijn alleen nog in plaats, straat en veldnamen terug te vinden.
De betekenis van deze namen zijn belangrijk, ze vertellen over de oorsprong en het gebruik van een gebied en hoe het in relatie staat met de locatie, omgeving of ondergrond.
Qua plaatsnamen is er een verschillende oorsprong te verklaren. Vaak bestaat de namen uit een combinatie van twee woorden, één van de twee woorden zegt iets over de locatie en de andere zegt iets over hoe deze locatie door de mens benut wordt. Als voorbeeld:
Pannerden = een combinatie van panne en -erden. Een panne is een komvormige laagte, een erden duidt op aarden wat bouwland betekent.
In het geval van gebouwen is het doel van het gebouw en de naam van de persoon die het heeft laten bouwen in veel gevallen de oorsprong van de naam, zoals bij Doornenburg:
Doornenburg = oorspronkelijk Dorenburc –burc staat voor vesting en Doren is vernoemd naar de de eerstbekende eigenaar Willem van Doornick.
Het gebied ligt voor een groot deel in de Liemers (=Limes Latijn voor grens). Het is dus niet verwonderlijk dat er ook plaatsnamen zijn met Romeinse oorsprong. Hier vindt de plaatsnaam Herwen zijn oorsprong in het Fort Carvium en Millingen aan de Rijn heeft de oorsprong van zijn plaatsnaam aan de Romeinen (milia = duizend schreden ofwel dubbelpassen) en “aan de Rijn” is een moderne toevoeging welke voor het eerst op kaarten te zien is vanaf 1966 tot op de dag van vandaag.
Verder zijn er nog verschillende namen die iets zeggen over het gebied waar men zich in bevindt, deze worden vaak aangeduid met een plaatsnaam of iets vergelijkbaars om de locatie te bepalen. Een voorbeeld hiervan is de Millingerwaard:
Millingerwaard = een laaggelegen gebied nabij Millingen.
Of bepaalde namen van landbouwpercelen als Honderdmorgen, dit houdt een gebied in wat precies honderd ochtenden kost om te ploegen.
Elk weiland, straatnaam, plaatsnaam of gebied heeft een oorsprong en elke naam komt ergens vandaan. Met deze toelichting en voorbeelden hoop ik dat de lezer met een andere bril naar namen die men op hun reis tegenkomt gaat kijken, en vragen kan gaan stellen bij de namen die men onderweg tegenkomt.